Het galjoen was een indrukwekkend zeilschip dat in de 16e en 17e eeuw de wereldzeeën domineerde. Ontworpen voor zowel handel als oorlog, speelde het galjoen een cruciale rol in de maritieme expansie van Europese mogendheden zoals Spanje, Portugal, Nederland en Engeland. Hoewel ze vaak worden geassocieerd met goudtransporten uit de Nieuwe Wereld, speelden galjoens ook een duistere rol in de trans-Atlantische slavenhandel.
Het galjoen ontstond rond 1550 als een evolutie van eerdere scheepstypes zoals de karveel en de kraak. Het werd ontworpen om de lange oceaanreizen van de koloniale tijd aan te kunnen, met een combinatie van snelheid, vuurkracht en laadvermogen. Zowel als oorlogsschip (met kanonnen op meerdere dekken) als vrachtschip voor waardevolle ladingen zoals goud, zilver, tabak, specerijen en slaven. Maar hun robuuste ontwerp maakte ze ook geschikt voor een grimmiger taak: de slavenhandel.
De trans-Atlantische slavenhandel fungeerde als driehoekshandel: van Europa naar Afrika vertrokken galjoens met handelswaar zoals wapens en alcohol. Van Afrika naar Amerika werden tot slaaf gemaakte Afrikanen ingescheept en onder erbarmelijke omstandigheden over de Atlantische Oceaan vervoerd. Galjoens waren groot genoeg om honderden mensen te vervoeren, maar boden nauwelijks ruimte of comfort. De overtocht was vaak dodelijk. En van Amerika naar Europa keerden de schepen terug met koloniale producten.
Galjoenen vervoerden enorme hoeveelheden zilver uit Zuid-Amerika naar Spanje, wat leidde tot economische bloei én piraterij. Hoewel de VOC later de fluitschepen verkoos, werden galjoenen in de beginjaren gebruikt voor reizen naar Azië. Galjoenen waren ook essentieel in zeeslagen zoals de Spaanse Armada (1588), waar hun vuurkracht en zeewaardigheid op de proef werden gesteld.
Het galjoen leeft voort in verhalen over piraten, schatten en ontdekkingsreizen. Denk aan gezonken galjoenen vol goud, verborgen in de diepten van de Caraïben. Archeologen en schatzoekers blijven gefascineerd door deze schepen, waarvan sommige wrakken nog steeds worden opgegraven.
Hoewel het galjoen uiteindelijk werd vervangen door snellere en efficiëntere schepen, blijft het een icoon van de maritieme geschiedenis. In musea en replica’s, zoals het Spaanse galjoen San Juan, kunnen bezoekers vandaag de dag nog steeds de grandeur van deze schepen ervaren.