6 september 2025

Bij de viering van 50 jaar Sail Amsterdam besteden we vanzelfsprekend aandacht aan de straatnamen met schepen in Diemen-Noord, beginnend met de Klipperweg. De driemaster clipper Stad Amsterdam, tussen 1998 en 2000 gebouwd als werkgelegenheidsproject van Randstad-oprichter Frits Goldschmeding en de gemeente Amsterdam, is het vlaggenschip van Sail en draagt uitbundig aan dit feest bij.

Aan het einde van de 19e eeuw, in een tijd waarin snelheid en betrouwbaarheid steeds belangrijker werden voor internationale communicatie, speelde de klipper een cruciale rol in het transport van post. Deze elegante, gestroomlijnde zeilschepen waren ontworpen voor één doel: snelheid. En dat maakte ze uitermate geschikt voor het vervoer van waardevolle en tijdgevoelige ladingen zoals brieven, documenten en kleine pakketten.

Een klipper was een zeilschip met een slanke romp, een scherp gesneden boeg en een groot zeiloppervlak. Deze kenmerken gaven het schip een ongekende snelheid voor die tijd – soms wel meer dan 9 knopen, terwijl traditionele vrachtschepen vaak niet boven de 5 knopen uitkwamen. Klippers werden aanvankelijk gebouwd voor de handel in specerijen, thee en andere kostbare goederen, maar al snel ontdekte men hun potentieel voor postvervoer.

De rol van klippers in het postvervoer was om drie redenen essentieel:
• Klippers werden ingezet op langeafstandsroutes tussen Europa, Azië en Amerika. Vooral op de route tussen Engeland en China, waar de theehandel floreerde, vervoerden klippers ook post voor koloniale administraties en handelsmaatschappijen.
• In een tijd zonder luchtpost of elektronische communicatie was een snelle zeilverbinding van levensbelang. Klippers konden weken van reistijd besparen ten opzichte van conventionele schepen, wat hen tot de voorkeursoptie maakte voor urgente post.
• Postvervoer met klippers werd ook een prestigezaak. Rederijen streden om wie de snelste verbinding kon bieden. De aankomst van een klipper met post werd vaak met veel belangstelling gevolgd in havens als Londen, Amsterdam en New York. In 1980 drukte de Indonesische post dit postzegelboekje van de dat jaar georganiseerde Specerijenrace Jakarta-Amsterdam uit, terwijl die in Rotterdam eindigde. De fout werd niet hersteld; er waren al teveel boekjes als souvenir verkocht.

Er werden in Nederland ook binnenvaartklippers gebouwd, die werden ingezet voor het transport van goederen over rivieren en kanalen.

Met de opkomst van de stoomschepen en later de luchtvaart verloor de klipper zijn dominante positie in het postvervoer. Toch blijft zijn bijdrage aan de versnelling van wereldwijde communicatie indrukwekkend. De klipper was meer dan een schip – het was een symbool van vooruitgang, verbondenheid en menselijke ambitie.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *