4 mei 2025

Waterschap: Oudste bestuursvorm in Nederland

Op 15 maart mag u weer stemmen voor het bestuur van het waterschap waar u in woont. De leden van De Zegelaars wonen in maar liefst vier waterschappen: Amstel Gooi en Vecht, Hollands Noorderkwartier, Flevoland en Hunze en Aa. Ook mag u stemmen voor de leden van Provinciale Staten, maar met de provincie hebben we een afstandelijker relatie. Want voor het waterschap betalen we direct een belasting, de waterschapsheffingen. Voor de provincie betalen we indirecte belastingen, als u bijvoorbeeld een auto hebt, via de opcenten op de motorrijtuigenbelasting.

De waterschappen zijn de oudste bestuursvorm in Nederland. Vanaf de 11de eeuw komen de veengebieden rond Amsterdam steeds lager te liggen. Het zeewater van de Zuiderzee overstroomt vaak het land van de boeren die er wonen en werken. De Zuiderzee en het IJ ontstaan in 1170 door de Allerheiligenvloed. Dat is aanleiding om de Diemerzeedijk aan te leggen. De omwonende boeren onderhouden de dijk. Om dat te financieren spreken ze ook af om een belasting te betalen. Dat was voor het eerst dat burgers gezamenlijk geld opbrachten voor veiligheid en om droge voeten te krijgen. Zo ontstonden de eerste polderbesturen. Dit principe is door de eeuwen heen gehanteerd en uitgebreid. Daarmee heeft Nederland ruim acht eeuwen kennis en ervaring met waterbeheer opgebouwd. Het heeft niet voorkomen dat dijken doorbraken en het land weer onder water kwam te staan, maar iedere keer weer werden nieuwe, hogere en steviger dijken gebouwd die de inwoners beschermden tegen het hoge zeewater. En daar zijn de waterschappen voor verantwoordelijk. De huidige naam is waterschap, maar het kan ook voorkomen onder de naam polderbestuur, veenbestuur of hoogheemraadschap.

Rond 1950 waren er maar liefst 2600 waterschappen in Nederland. In Zeeland. Tijdens de watersnood in 1953 bleek dit een grote zwakte, want veel polderbesturen hadden in de voorgaande jaren het water- en dijkbeheer verwaarloosd.

De waterschappen hebben de taak de dijken te beveiligen tegen het hoge water. Maar ook tegen vreemde exoten, zoals de muskusrat en de Amerikaanse rivierkreeft, die de dijken en oevers ondergraven.

Ook hebben ze de zorg voor schoon en voldoende water. De Europese richtlijn Kaderregeling Water legt alle lidstaten op dat het oppervlaktewater in 2027 een goed leefgebied vormt voor de planten en dieren die er thuishoren. Er is dus meer aandacht voor de biodiversiteit. Er moet ook redelijk eenvoudig drinkwater van te maken zijn.

Dit betekent dat de waterschappen rioolzuiveringsinstallaties hebben gebouwd, zodat giftige stoffen als stikstof en fosfaat omlaag gaan. Ook meten ze een groot aantal stoffen. Tegenwoordig is het medicijngebruik en het gebruik van drugs door mensen een uitdaging voor de rioolzuiveringen. Het gezuiverde water wordt door de rioolzuiveringen niet gebruikt voor drinkwater, maar afgevoerd naar de Noordzee, of geleverd aan de industrie voor koeling.

Het waterschap moet ook voor voldoende water zorgen. In tijden van toenemende droogte is dat van belang: de dijken kunnen door uitdroging onstabiel worden. Door het smelten van de gletschers in de Alpen voert de Rijn minder water aan en is de waterstand zo laag dat scheepvaart onmogelijk wordt. Waterschap AGV kan via de sluizen in Muiden water uit het IJmeer inlaten om de omliggende polders van voldoende water te voorzien. Dat is al eerder gebeurd. Dan wordt ook een beroep op de bevolking gedaan om de tuin of de akkers niet te sproeien of auto’s niet te wassen.

Tegenwoordig zijn er nog maar 21 waterschappen in Nederland. Vreemd genoeg is er één waterschap dat geen dijken heeft: De Dommel in Noord-Brabant.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *