door Alfred Bernhard Nobel (1833-1896) was een Zweedse uitvinder, ingenieur, chemicus en ondernemer die wereldwijd bekend werd door het oprichten van de Nobelprijzen. De jonge Alfred kreeg een gedegen opleiding in Zweden, maar zijn familie zag al snel zijn potentieel en stuurde hem naar Sint Petrusburg in Rusland om verder te studeren.
Nobel’s interesse in chemie en fysica en zijn nieuwsgierigheid leidde hem naar het experimenteren met explosieven en andere chemische stoffen, zoals dynamiet, waarvan hij het patentrecht verkreeg. Het gebruik van dynamiet vergemakkelijkte talrijke industrieën, van mijnbouw tot de bouw van spoorwegen, en speelde een cruciale rol in de industrialisatie van de 19de en 20ste eeuw.
Maar Nobel’s dynamiet kreeg ook militaire toepassingen, die werden ingezet in oorlogen en conflicten. Dit zou later van invloed zijn op Nobel’s beslissing om zijn vermogen na zijn dood aan de mensheid ten goede te laten komen.
Na het onverwachte overlijden van zijn broer Ludvig in 1888 publiceerde een Franse krant per ongeluk een necrologie van Alfred Nobel, waarin hij werd beschreven als “de man die rijk werd door het vinden van manieren om mensen te doden”. Deze gebeurtenis liet Nobel diep nadenken over hoe hij herinnerd zou willen worden en wat zijn erfenis zou zijn. Hij wilde dat zijn naam geassocieerd zou worden met vooruitgang en goede werken, in plaats van met oorlog en vernietiging.
Daarom legde Nobel in 1895 in zijn testament vast dat een aanzienlijk deel van zijn fortuin gebruikt moest worden voor het instellen van de Nobelprijzen, die jaarlijks zouden worden uitgereikt voor uitzonderlijke prestaties op het gebied van fysica, scheikunde, geneeskunde, literatuur en vrede. Deze prijzen zouden worden toegekend aan individuen of organisaties die een belangrijke bijdrage hadden geleverd aan de mensheid op specifieke gebieden. Nobel wilde met deze prijzen het streven naar kennis, weten-schap en vreedzame vooruitgang bevorde-ren.
Op de postzegels rechts uit een Zweeds postzegelboekje is Alfred Nobel te zien voor zijn testament, zijn Parijse woning, zijn laboratorium en de uitreiking van de eerste Nobelprijs aan Wilhelm Röntgen in 1901.
De Nobelprijzen zijn sinds hun oprichting in 1901 een van de meest prestigieuze en erkende prijzen ter wereld geworden. Ze worden toegekend aan wetenschappelijk onderzoekers, die een opmerkelijke prestatie hebben geleverd op het gebied van de natuurkunde, scheikunde, fysiologie of geneeskunde, aan schrijvers die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de literatuur en aan personen of organisaties die belangrijk hebben bijgedragen aan de vrede.
De Nobelprijs voor de Vrede wordt vaak gezien als de belangrijkste van de prijzen. Deze prijs wordt door een commissie van vijf personen uit de Storting, het Noorse parlement (het Nobelcomité) uitgereikt aan individuen of organisaties die zich hebben ingezet voor de bevordering van vrede en het beëindigen van conflicten.
Het college van burgemeester en wethouders van Diemen stelde in 1968 voor om de straten in de nieuwe wijk Ruimzicht-West te vernoemen naar edelstenen. In de vergadering van 28 november van dat jaar besloot de gemeenteraad deze straten echter te vernoemen naar Nobelprijswinnaars. Sinds 1939 is er ook een Nobelweg in de Amsterdamse Watergraafsmeer.
