RomanReuzen

Op 22 april 2025 geeft PostNL het postzegelvel RomanReuzen uit, met 10 postzegels in 10 verschillende ontwerpen. Op de postzegels staan 10 portretten van 10 markante Nederlandse schrijvers: Kader Abdolah, Abdelkader Benali, Peter Buwalda, Adriaan van Dis, Jessica Durlacher, Bregje Hofstede, Mensje van Keulen, Astrid Roemer, Manon Uphoff en Tommy Wieringa. De titel van de postzegeluitgifte is afgeleid van het project RomanReuzen, een initiatief van journalist Frénk van der Linden en fotograaf Fjodor Buis om de ontlezing in Nederland tegen te gaan. De postzegels zijn ontworpen door grafisch ontwerper Lex Reitsma uit Haarlem. De prijs voor het postzegelvel RomanReuzen met 10 postzegels is € 12,10.

ONDERWERP

RomanReuzen is een initiatief van journalist Frénk van der Linden en fotograaf Fjodor Buis om de ontlezing in Nederland tegen te gaan, met name onder jongeren. Bij het project zijn allerlei organisaties betrokken, waaronder de Nederlandse bibliotheken, de stichting Lezen en Schrijven en de boekwinkelketen Libris. Er is een speciale jongerenraad ingesteld en jeugdige influencers zijn bij het project betrokken. Op 19 april 2025 is RomanReuzen van start gegaan met de eerste van een serie bijeenkomsten in 52 bibliotheken met interviews van 52 schrijvers door middelbare scholieren. Bij het project hoort een boek met interviews door Frénk van der Linden met deze zelfde 52 Nederlandse schrijvers. Fjodor Buis maakte van de schrijvers portretfoto’s die niet alleen in het boek staan, maar ook te zien zijn op een rondreizende tentoonstelling. Toegankelijke podcasts over de 52 schrijvers worden via alle bekende podcast-kanalen verspreid. Verder zijn er publieksacties in de winkels van Libris. Om de bekendheid van RomanReuzen onder met name jongeren te vergroten, wordt intensief campagne gevoerd via uiteenlopende social media. Er zijn gratis masterclasses op het gebied van interviewtechnieken en fotografie voor middelbare scholieren en studenten aan media-opleidingen. Op lokaal niveau vinden kleinschalige literatuurfestivals plaats, in samenwerking met bibliotheken en andere culturele instellingen. Van de 52 deelnemende schrijvers zijn de volgende 10 op de postzegels RomanReuzen afgebeeld: Kader Abdolah, Abdelkader Benali, Peter Buwalda, Adriaan van Dis, Jessica Durlacher, Bregje Hofstede, Mensje van Keulen, Astrid Roemer, Manon Uphoff en Tommy Wieringa.

ONTWERP

Op de 10 postzegels van het postzegelvel RomanReuzen staan zwart-witfoto’s met portretten in staand formaat van 10 Nederlandse bekende, levende schrijvers. Op elke postzegel staat ook een getekend boek. De fotoportretten zijn in deze tekening opgenomen alsof zij de omslag van het boek zijn. De tekening loopt door op de naastgelegen postzegel en op de velrand. Linksboven op de postzegel is vrijwel alle typografie geconcentreerd: de schrijversnaam, de landaanduiding, het jaartal en de waardeaanduiding 1. Alleen de sorteerhaak is rechtsonder geplaatst. Op de tabs, waarvan de achtergrondkleur is afgeleid van de kleur van de schrijversnaam, staan citaten van de afgebeelde schrijvers over lezen en schrijven. De titel RomanReuzen staat links op de velrand, net als een QR-code die naar de website romanreuzen.nl leidt. De postzegels zijn ontworpen door grafisch ontwerper Lex Reitsma uit Haarlem. De foto’s zijn gemaakt door fotograaf Fjodor Buis, de citaten werden gekozen door journalist Frénk van der Linden.

TYPOGRAFIE

Op het postzegelvel RomanReuzen is voor de typografie gebruikgemaakt van het lettertype Bodoni Old Face van Berthold, een ontwerp van de Duitse letterontwerper Günter Gerhard Lange (1921-2008) met als basis de Bodoni uit 1798 van Giambattista Bodoni. Voor de waardeaanduiding 1 is de schreefloze letter Akkurat gebruikt, een ontwerp van de Zwitserse letterontwerper Laurenz Brunner, uitgebracht in 2014 door Lineto Type Foundry.

ONTWERPER

Het postzegelvel RomanReuzen is ontworpen door grafisch ontwerper Lex Reitsma, op basis van 10 portretten en 10 citaten van Nederlandse schrijvers. “Toen ik voor het postzegelontwerp werd gevraagd, was de selectie van de schrijvers en de citaten al gemaakt door Frénk van der Linden en Fjodor Buis, de initiatiefnemers van het project RomanReuzen”, zegt Reitsma. “Inclusief de verdeling in 5 mannen en 5 vrouwen en de keuze van 5 foto’s ten voeten uit en 5 klassieke portretten. Die balans was er dus al. Ik ben eerst begonnen om de 10 gekozen portretfoto’s op verschillende manieren te combineren met de 10 citaten. Dat zag er weliswaar aantrekkelijk uit, maar ik wilde toch iets extra’s doen om het gevoel van boeken en literatuur beter over te brengen.”

Uitgestalde boeken
Reitsma voegde een extra laag in het ontwerp toe door op elke postzegel een identieke illustratie van een boek te zetten. “Het zijn allemaal romanschrijvers, ze hebben dus allemaal iets met literatuur en boeken. Het postzegelvel telt 2 rijen met 5 postzegels en ik heb daarmee het gevoel willen overbrengen dat je in een boekhandel staat en de tafels ziet waarop de boeken van deze schrijvers zijn uitgestald. De rechterbovenhoek van elk boek loopt door op de volgende postzegel en rechts op de velrand. Dat om duidelijk te maken dat er natuurlijk veel meer boeken dan deze 10 in de winkel liggen. De schrijvers op de postzegels vertegenwoordigen zo al hun collega’s. Het doorloopeffect heb ik eerder in postzegelontwerpen gebruikt, bijvoorbeeld bij de postzegels voor het Rode Kruis en de uitgifte met het gedicht van Jan Wolkers.”

Klassieke roman
Als voorbeeld voor de boekillustratie zette Reitsma allerlei boeken uit zijn eigen boekenkast op de foto. “Daarvan heb ik de beste genomen en die op de computer nagemaakt, uiteraard in het formaat en met de dikte van een klassieke roman. De foto’s zijn door Fjodor recht van voren genomen, terwijl het boek schuin is neergelegd. Zo ontstaat een visuele frictie, een vervreemdend effect, tussen de driedimensionale illustratie van het boek en de klassieke portretfoto’s. Dat trekt de aandacht. Bovendien voorkom je zo dat de kijker het idee krijgt dat de foto de omslag van een echt boek vertegenwoordigt. Want dat is natuurlijk niet zo.”

Zachte tinten
Iedere schrijversnaam kreeg zijn eigen kleur, waarbij de achtergrondkleur op de tab met het bijbehorende citaat van die kleur is afgeleid. “Het zijn zachte tinten”, zegt Reitsma. “Dat contrasteert mooi met de genuanceerde grijstonen van de zwart-witfoto’s. De keuze van de kleuren heb ik op gevoel gemaakt. Rode tinten eerder bij een vrouw dan bij een man, meer aardse kleuren bij een landschap en azuurblauw bij zee in de achtergrond. De kleuren op de tabs zijn wat zachter, daardoor is de tekst ook beter leesbaar. Fjodor heeft een voorstel gedaan voor de volgorde van de schrijvers en die is mede bepaald door de afwisseling van opnamen dichtbij en ver weg, met een evenwichtig totaalbeeld als doel. Voor de typografie heb ik een klassieke schreefletter gekozen. De Bodoni Old Face is een kloeke en wat strenge letter, maar tegelijkertijd fris. Als tegenhanger heb ik voor de waardeaanduiding een scherpe 1 gebruikt uit het lettertype Akkurat. Voor alles wilde ik een helder ontwerp maken, het moet geen zoekplaatje worden. Wat ik ooit over een affiche zei, geldt ook voor het ontwerp van een postzegel: het moet een uitroepteken zijn, geen vraagteken.”

INTERVIEWER

Journalist Frénk van der Linden interviewde voor het project RomanReuzen in totaal 52 auteurs, onder wie de 10 schrijvers die op het postzegelvel RomanReuzen zijn afgebeeld. Speciaal voor de postzegels schreven de schrijvers elk een bondige samenvatting van hun visie op lezen en schrijven. “Een van de moeilijkste opgaven bij dit project was om van de 52 schrijvers er 10 te selecteren voor de postzegels”, zegt Van der Linden. “We hebben een zo divers mogelijk gezelschap gekozen voor wat betreft leeftijd, geslacht, afkomst, soorten boeken en soorten lezers. We hebben veel medewerking gekregen bij dit project van allerlei organisaties. Net als wij zien zij in hoe ontzettend belangrijk het is om lezen te stimuleren, met name onder jongeren. De essentie van mensen is toch dat wij verhalen aan elkaar vertellen. Schrijvers kunnen dat als geen ander. Via hun boeken leren we andere personages kennen die net als wijzelf van alles meemaken. Door daarover te lezen, ontstaat meer begrip. Lezen stimuleert empathie en dat is toch wat ons mensen met elkaar verbindt. Vandaar dat de ontlezing – met name onder jongeren – ronduit tragisch is. Juist in deze tijd van toenemende individualisering en verscherpte tegenstellingen. Tijdens de interviews merkte ik hoe zeer dit onder schrijvers zelf leeft. Schrijvers zijn ook lezers. In de interviews was een belangrijk thema welke boeken voor hen van belang zijn geweest in hun jonge jaren. Daar zijn prachtige en ontroerende verhalen over te horen in de podcasts. Ook over hoe die boeken hen hebben gestimuleerd hun eigen weg en hun eigen stem te vinden.”

FOTOGRAAF

In aanloop naar de start van het project RomanReuzen op 19 april 2025 fotografeerde Fjodor Buis in 3 jaar tijd 52 Nederlandse auteurs. “Het idee begon simpel als een fotoboek”, aldus Buis. “Maar het dijde in de loop van de tijd uit tot het veelomvattende project wat het nu is. Dit soort projecten, ik doe ze vaker, begint altijd met een zoektocht naar de vorm van de fotografie. Het moest een serie worden met voldoende overeenkomsten, maar tegelijkertijd met genoeg verschillen om eentonigheid te vermijden. Van elke auteur zijn 2 verschillende portretten gemaakt: een klassiek ingezoomd portret binnen bij daglicht en een buitenopname ten voeten uit. Voor de buitenopname kozen we plekken die voor de auteurs van betekenis waren. Soms in de buurt van water, we leven in Nederland ten slotte. Maar ook in duinen, bossen, weilanden en andere klassiek Nederlandse omgevingen. Als het maar een landschap was zonder de ruis van andere mensen en van levenloze dingen als auto’s en fietsen. Buiten fotograferen is spannend, want er gebeurt altijd iets onverwachts. Zoals bij Tommy Wieringa die ik achter zijn huis fotografeerde op het moment dat zijn kippen ontsnapten. Vandaar dat hij er 1 in zijn armen houdt. Ik heb voor zwart-witfotografie gekozen omdat dan de lichtval en de compositie leidend zijn. De auteurs zijn in hun eigen omgeving gefotografeerd, niet in de studio. Al die lampen leiden alleen maar af en bovendien krijg je met daglicht meer variatie omdat het nooit hetzelfde is. De auteurs kijken recht de camera in, dat geeft meer intimiteit. Auteurs zijn wel gewend om gefotografeerd te worden, maar meestal gebeurt dat als er een nieuw boek uitkomt. Bij deze fotosessies ging het om henzelf, om hun vak en hun verantwoordelijkheid als schrijver. Zo’n foto heeft meer eeuwigheidswaarde. Ik merkte dat ze dat beseften en daarom bereid waren er zo veel tijd en moeite in te steken.”

Over Lex Reitsma
Lex Reitsma (Delden, 1958) is grafisch ontwerper en filmmaker. Hij studeerde van 1978 tot 1983 grafisch ontwerpen aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam, waarna hij zich als zelfstandig grafisch ontwerper vestigde. Reitsma ontwierp meer dan 20 jaar affiches voor De Nederlandse Opera. Ook ontwierp hij voor toonaangevende opdrachtgevers als het Stedelijk Museu, PTT Kunst en Vormgeving, Centraal Museum Utrecht, Museum Overholland en Museum Boijmans van Beuningen. Als filmmaker is hij verantwoordelijk voor beschouwende documentaires over onder anderen boekenmaker Irma Boom (2018), grafisch vormgever Wim Crouwel (2019), portretfotograaf Koos Breukel (2021) en architect Gerrit Rietveld (2024). Voor Uitgeverij De Verbeelding ontwierp Reitsma meer dan 20 fotoboeken waarvan Aarsman’s Amsterdam (1992) van Hans Aarsman en Hollandse Velden (1998) van Hans van der Meer de bekendste zijn. Voor Kunsthistorisch Bureau D’ARTS maakte hij boeken als De Amstel (2002) van Peter-Paul de Baar e.a. en De Grachten van Amsterdam (2013) van Koen Kleijn. De 840 pagina’s tellende Oeuvrecatalogus Theo van Doesburg (2000) neemt een speciale plaats in het werk van Reitsma in. Lex Reitsma maakte voor PostNL eerder de postzegels Verzelfstandiging P.T.T. (1989), Rode Kruis (1997), 100 jaar KVGO (2001), Eurozegels (2001) en Weken van de kaart (2007) met een gedicht van Jan Wolkers.

Over Frénk van der Linden
Frénk van der Linden (Haarlem, 1957) is freelance journalist, schrijft voor de Volkskrant, presenteert voor de NTR het radioprogramma Kunststof en maakt tv-documentaires voor verschillende omroepen. Sinds eind jaren ’70 publiceert hij talloze interviews en reportages. ‘Schoolvoorbeelden van prestaties op zeer hoog niveau’, oordeelde de jury die hem in 1998 de Prijs voor de Nederlandse Dagbladjournalistiek toekende. Naast zijn werk in de media leidt Frénk debatten en congressen en verzorgt hij webinars en digitale talkshows. Begin 2024 verscheen zijn boek Hoe besta je na? met interviews over omgaan met het verlies van een dierbare. Het meest recente boek met tekst van zijn hand is RomanReuzen, uitgegeven bij Luitingh-Sijthoff (2025).

Over Fjodor Buis
Fjodor Buis (Bussum, 1968) werkt sinds eind jaren ’90 als fotograaf voor gerenommeerde media. Buis werkt onder meer voor opdrachtgevers als Uitgeverij Atlas Contact (auteursportretten), Adformix (portretten CEO’s) en voor diverse bladen zoals Golfers’ Magazine, Bicycling, Runner’s World, Filmvalley, Quote, Oor en Autovisie. Bekend zijn de portretseries die hij maakte van Trabantbezitters, markante Haarlemmers, Marten Toonder en vrouwelijke singer-songwriters. Tot zijn bekendste boeken behoort Dienaren van de kroon (2015), waaraan ook een tentoonstelling werd gewijd, met portretten van 114 (voormalige) ministers en premiers. Het meest recente boek met foto’s van zijn hand is RomanReuzen, uitgegeven bij Luitingh-Sijthoff (2025).

Over de 10 schrijvers
Kader Abdolah Arak, Iran, 1954. Schreef onder meer Voordat het te laat wordt (2023), Salam Europa (2016), Het huis van de moskee (2005), Een tuin in de zee (2001) en De reis van de lege flessen (1997).
Abdelkader Benali Ighazzazen, Marokko, 1975. Schreef onder meer Paradijsvogel boven de Hoge Woerd (2022), Bad Boy (2013), Zandloper (2010), De langverwachte (2002) en Bruiloft aan zee (1996).
Peter Buwalda Brussel, 1971. Schreef onder meer Otmars zonen (2019), Van mij valt niets te leren (2015), Suzy vindt van niet (2014) en Bonita Avenue (2010).
Adriaan van Dis Bergen, NH, 1946. Schreef onder meer Naar zachtheid en een warm omhelzen (2023), In het buitengebied (2017), Familieziek (2002), Indische duinen (1994) en Nathan Sid (1983).
Jessica Durlacher Amsterdam, 1961. Schreef onder meer De stem (2021), De held (2010), Emoticon (2004), Op scherp (2001) en Het geweten (1997).
Bregje Hofstede Ede, 1988. Schreef onder meer Oersoep (2023), December (2022), Drift (2018) en De hemel boven Parijs (2014).
Mensje van Keulen Den Haag, 1946. Schreef onder meer Ik moet u echt iets zeggen (2020), De laatste gasten (2007), De rode strik (1994), Engelbert (1987) en Bleekers Zomer (1972).
Astrid Roemer Paramaribo, 1947. Schreef onder meer DealersDochter (2023), Gebroken wit (2019), Onmogelijk moederland (trilogie, 2016), Levenslang gedicht (1987) en Nergens ergens (1983).
Manon Uphoff Utrecht, 1962. Schreef onder meer Vallen is als vliegen (2019), De spelers (2009), Koudvuur (2005), Hij zegt dat ik niet dansen kan (1998) en Gemis (1997)
Tommy Wieringa Goor, 1967. Schreef onder meer Nirwana (2023), De heilige Rita (2017), Dit zijn de namen (2012), Caeserion (2009) en Joe Speedboot (2005).

VERKOOP/GELDIGHEID

De postzegels zijn, zolang de voorraad strekt, verkrijgbaar bij het postkantoor in de Bruna-winkels en via www.postnl.nl/bijzondere-postzegels. De postzegels zijn ook telefonisch te bestellen bij de klantenservice van Collect Club op telefoonnummer 088 868 99 00. De geldigheidstermijn is onbepaald.

WAARDE

Op de postzegels RomanReuzen staat waardeaanduiding 1, bedoeld voor post tot en met 20 gram met een bestemming binnen Nederland. De prijs per vel van 10 postzegels is € 12,10.

TECHNISCHE GEGEVENS

Postzegelformaat 30 x 40 mm
Velformaat 170 x 120 mm
Papier normaal met fosforopdruk
Gomming gegomd
Druktechniek offset
Drukkleuren cyaan, magenta, geel en zwart
Oplage 95.000 vellen
Verschijningsvorm vel van 10 postzegels in 10 verschillende ontwerpen
Waardeaanduiding 1 voor post tot en met 20 gram met een bestemming binnen Nederland
Ontwerp Lex Reitsma, Haarlem
Citaten Frénk van der Linden
Fotografie Fjodor Buis, Haarlem
Lithografie Marc Gijzen, Voorburg
Drukkerij Koninklijke Joh. Enschedé B.V., Haarlem
Artikelnummer 450462

SAMENVATTING

Uitgifte: RomanReuzen
Uitgiftedatum: 22 april 2025
Verschijningsvorm: vel van 10 postzegels in 10 verschillende ontwerpen, met waardeaanduiding 1 voor post tot en met 20 gram met een bestemming binnen Nederland
Artikelnummer: 450462
Ontwerp: Lex Reitsma, Haarlem
Citaten: Frénk van der Linden, Haarlem
Fotografie: Fjodor Buis, Haarlem
Lithografie: Marc Gijzen, Voorburg

COPYRIGHT © 2025 Koninklijke PostNL BV